Kondycja i wyzwania przedsiębiorców w 2023 r.

 

Wydarzenia powodujące zakłócenia na rynku w ostatnich kilku latach, takie jak pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 czy pełnowymiarowa wojna rosyjsko-ukraińska zmieniają globalne łańcuchy dostaw. Takie wydarzenie mają wpływ na przedsiębiorstwa, na ich podejście do wymiany handlowej oraz na ich sposób funkcjonowania za granicą, w eksporcie.

Allianz Trade opublikował drugą edycję swojego „Globalnego Badania Firm w 2023 r.”. Czołowy globalny ubezpieczyciel należności przeprowadził ankietę wśród prawie 3.000 eksporterów z Republiki Francuskiej, Republiki Federalnej Niemiec, Republiki Włoskiej, Królestwa Hiszpanii, Rzeczpospolitej Polskiej, Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych Ameryki. Allianz Trade zadał pytanie przedsiębiorstwom o oczekiwania związane z eksportem w 2023 r., o wpływ zakłóceń łańcucha dostaw na ich działalność, ich plany jak chcą zwiększyć pewność łańcuchów dostaw oraz o strategie dotyczące obszaru ESG (Environmental, Social, and Governance), czyli ochrony środowiska, odpowiedzialności społecznej i ładu korporacyjnego.

Szczyt BRICS – marzenie o przekształceniu grupy w prawdziwą potęgę

Przedsiębiorstwa są stosunkowo optymistyczne co do perspektyw eksportu w 2023 r., jednak wskazują, iż nadal utrzymuje się wysoka niepewność gospodarcza. W 2023 r. około 70 proc. przedsiębiorstw spodziewa się wzrostu rok do roku obrotów towarowych handlu zagranicznego, w porównaniu z 80 proc. w edycji z roku 2022. Odzwierciedla to mniej korzystne warunki dla globalnego handlu w 2023 roku: Eksperci Allianz Trade przewidują powolny wzrost światowego handlu w ujęciu ilościowym (wolumenu, o +0,7 proc. w porównaniu do +3,8 proc. w 2022 r.) i spadku w ujęciu wartości (-0,1 proc. w porównaniu do +9,7 proc. w 2022 r.).

Przedsiębiorstwa wydają się również mieć mniejszy apetyt ekspansji na nowe rynki i preferują konsolidację działań na tych już istniejących. 63 proc. respondentów zamierza zwiększyć inwestycje w państwach, w których są już obecni, podczas gdy 47 proc. planuje inwestycje na nowych rynkach. W przypadku eksportu ponad 55 proc. przedsiębiorstw planuje zwiększyć udział w dotychczasowych rynkach, natomiast 52 proc. zamierza zdywersyfikować działalność i obrać za cel nowe państwa.

Ekonomiczne skutki wyborów w Grecji

W porównaniu z rokiem 2022, większy odsetek respondentów spodziewa się wydłużenia terminów płatności z tytułu eksportu (42 proc. w porównaniu do 31 proc.), przy czym odpowiedziało tak blisko 50 proc. badanych podmiotów zarówno w Stanach Zjednoczonych Ameryki, jak i Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii. Odsetek respondentów spodziewających się wzrostu ryzyka braku płatności w eksporcie wzrósł w porównaniu z Globalnym Badaniem Firm z początku 2022 r ogółem o +11 punktów procentowych do 40 proc. Wzrost jest powszechny we wszystkich państwach, ale najbardziej obawiają się go przedsiębiorstwa w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Republice Federalnej Niemiec (w obydwu państwach wzrost takich obaw o +16 punktów procentowych), podczas gdy w Republice Włoskiej wzrost takich oczekiwań wyniósł tylko +6 punktów procentowych.

„Przedsiębiorstwa mierzą się z kombinacją takich czynników jak niższy popyt, dodatkowa presja na rentowność i surowsze warunki kredytowania, wynikające z dalszego podnoszenia stóp procentowych przez banki centralne w celu obniżenia inflacji.” – Wyjaśnia Aylin Somersan Coqui – CEO Allianz Trade. – „W takich warunkach przedsiębiorstwa wyraźnie przygotowują się na dłuższe terminy płatności z tytułu handlu zagranicznego i wyższe ryzyko braku płatności w 2023 roku. Jest to zgodne z prognozami Allianz Trade dotyczącymi globalnych niewypłacalności, które według przewidywań ekspertów wzrosną o +21 proc. w 2023 r. (+2 proc. w 2022 r.).” – Tłumaczy Aylin Somersan Coqui – CEO Allianz Trade.

Prawie 75 proc. respondentów wskazało, że utrudnienia logistyczne i wysokie koszty transportu mają umiarkowany lub znaczący wpływ na ich działalność eksportową w 2023 r., przez co stanowią największą przeszkodę w Republice Federalnej Niemiec, Republice Włoskiej i Rzeczpospolitej Polskiej. Dla podmiotów z Stanów Zjednoczonych Ameryki i Królestwa Hiszpanii największym wyzwaniem jest koszt i dostępność finansowania. Z kolei największą bolączką, z którą mierzą się w tym roku przedsiębiorstwa w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii, są wysokie ceny energii. W Republice Francuskiej przedsiębiorstwa najbardziej obawiają się ryzyka braku płatności.

Elektryki zmieniają ład gospodarczy

„3 główne strategie, mające na celu zredukowanie zakłóceń w łańcuchach dostaw, to monitorowanie, zarządzanie ryzykiem i analiza due diligence dostawców, w zakresie ESG.” – Wylicza Ana Boata – Globalny dyrektor ds. badań ekonomicznych w Allianz Trade. – „Jednak pomimo obaw o zbiegające się ze sobą kryzysy, prowadzące do deglobalizacji, reorganizacja łańcuchów dostaw lub zmiana lokalizacji zakładów produkcyjnych, są najmniej preferowanymi opcjami. Tym niemniej przedsiębiorstwa najbardziej dotknięte kryzysem energetycznym skłaniają się ku większej dywersyfikacji swojego łańcucha dostaw. Podmioty, które z powodu kryzysu energetycznego odnotowały umiarkowane do poważnych zakłóceń, w łańcuchach dostaw, wydają się być bardziej zainteresowane wprowadzeniem zmian – 35 proc. z nich planuje zmienić dostawców i przenieść zakłady produkcyjne w perspektywie średnio- i długoterminowej (w porównaniu z 11 proc. w przypadku podmiotów najmniej dotkniętych kryzysem)” – Tłumaczy Ana Boata – Globalny dyrektor ds. badań ekonomicznych w Allianz Trade.

W celu finansowania planów rozwoju eksportu przedsiębiorstwa zamierzają nadal polegać na środkach własnych, kredytach i (oferowanych przez dostawców) terminach płatności. Dwie pierwsze opcje były najczęściej wskazywane także w Globalnym Badaniu Firm w 2022 r., ale w 2023 roku ich przewaga w porównaniu z innymi środkami bardzo wyraźnie zmalała, w związku z malejącymi buforami gotówkowymi przedsiębiorstw i zaostrzeniem warunków udzielania kredytów bankowych.

Rekordowy rok PragmaGO: 1,63 mld zł obrotu i 58 proc. wzrostu

„Co ciekawe, poza tradycyjnymi źródłami finansowania, przedsiębiorstwa coraz częściej sięgają po usługę odroczonych płatności (Buy Now, Pay Later), aby sfinansować działalność eksportową.” – Zauważa Ano Kuhanathan – Dyrektor ds. badań przedsiębiorstw w Allianz Trade. – „W przypadku przedsiębiorstw ze Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Republiki Francuskiej jest to trzecie źródło finansowania po własnych środkach i po kredytach bankowych. Ta rosnąca dostępność (tej formy finansowania) może również odblokować finansowanie handlu dla małych i średnich przedsiębiorstw, które wcześniej unikały transakcji zagranicznych.” – Uważa Ano Kuhanathan – Dyrektor ds. badań przedsiębiorstw w Allianz Trade.

„Wydłużone terminy płatności to zawsze może być jakaś alternatywa, dla braku środków i niechęci do kredytów. Wszystko zależy od czasu wydłużenia płatności.” – Komentuje Juliusz Bolek – Przewodniczący Rady Dyrektorów Instytutu Biznesu. – „Wydłużona płatność to w rzeczywistości to nieoprocentowany kredyt kupiecki. W przypadku wysokiej inflacji ta praktyka może prowadzić do negatywnych wyników finansowych oznaczających nierentowność prowadzenia przedsięwzięcia. Nie znam rozwiązań prawnych obowiązujących w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Republice Francuskiej, jednak np. w Rzeczpospolitej Polskiej ustawowo wydłużone terminy płatności są ustawowo, w większości przypadków ograniczono do 60 dni. Zapobiega to powstawaniu zatorów płatniczych. Ponadto wydłużone terminy płatności, poza odroczoną płatnością, oznaczają dalsze finansowanie przedsięwzięcia, ponieważ podmiot gospodarczy od wystawionych faktur płaci podatki. To oznacza korzystanie z środków własnych. Podmioty, które ich nie mają mogę korzystać z coraz bardziej popularnej formy finansowania – factoringu. Należy jednak pamiętać, że jest to kosztowne rozwiązanie i jeśli wcześniej nie zostało zaplanowane, może pochłonąć całą rentowność działalności.” – Wyjaśnia Juliusz Bolek – Przewodniczący Rady Dyrektorów Instytutu Biznesu.

Obiektyw Gospodarczy dla Instytutu Biznesu

Nawet uwzględniając (dotychczasową) politykę publiczną, przedsiębiorstwa najczęściej domagają się (kontynuowania) wsparcia finansowego. Aktywna polityka pracy na rzecz podnoszenia kwalifikacji pracowników, zajmuje wśród wskazywanych potrzeb drugie miejsce po pożyczkach i dotacjach gwarantowanych przez państwo, co potwierdza, jak ważną rolę w obecnych warunkach, odgrywa zabezpieczenie finansowania. Kontrola kosztów wydaje się mieć równie priorytetowe znaczenie, ponieważ trzecim preferowanym środkiem w ramach oczekiwanej polityki państwa jest zredukowanie barier w handlu, w tym rezygnacja z podatku granicznego od emisji dwutlenku węgla (Carbon Border Adjustment).

Kryzys energetyczny podkręca tempo zielonej transformacji. W obliczu spowolnienia gospodarczego i ograniczeń finansowych ponad 80 proc. respondentów uważa, że w 2023 r. będzie przedkładać ciągłość biznesową nad zobowiązania w zakresie ESG. Przedsiębiorstwa nie zrezygnowały jednak całkowicie z realizacji celów ESG: większość respondentów (85 proc.) podejmuje bardziej intensywne działania na rzecz przejścia na ekologiczne źródła energii w perspektywie długoterminowej, zwłaszcza w Królestwie Hiszpanii, Stanach Zjednoczonych Ameryki i Republice Francuskiej.

Instytut Biznesu przyznał nagrody „Ambasador” i „Certyfikaty Jakości”

„Główne działania w zakresie ESG nadal koncentrują się na środkach krótkoterminowych, takich jak wybór ekologicznych środków transportu, większe oczekiwania wobec dostawców dotyczące standardów ESG lub poprawa standardów bezpieczeństwa i higieny pracy w łańcuchu dostaw.” – Uważa Aylin Somersan Coqui – CEO Allianz Trade. – „Priorytetem są jednak również bardziej strukturalne środki, takie jak opracowywanie zrównoważonych i innowacyjnych produktów i usług oraz zmniejszenie zaangażowania w działalność szkodliwą dla środowiska.” – Wylicza Aylin Somersan Coqui – CEO Allianz Trade.

Sławomir Bąk, Członek zarządu ds. oceny ryzyka w Allianz Trade zauważa, że

„Rzeczpospolita Polska i polskie przedsiębiorstwa w gronie najistotniejszych eksporterów z Zachodu – to nie przypadek ani kurtuazja.” – Uważa Sławomir Bąk – członek zarządu ds. oceny ryzyka w Allianz Trade. – „Globalnego Badania Firm w 2023 r.” potwierdza, że polscy eksporterzy są bardzo skuteczni w światowej wymianie handlowej – udział przychodów z eksportu w stosunku do ich całości nie odbiegał od innych badanych, wysoko rozwiniętych gospodarek (30 proc. ankietowanych polskich przedsiębiorstw stwierdziło, iż eksport odpowiada za ponad 50 proc ich przychodów wobec 31 proc. wskazujących taki wynik w całej badanej grupie globalnych podmiotów). Druga strona medalu jest taka, że tak duży udział przychodów z eksportu czyni polskich eksporterów wrażliwych i zależnych od koniunktury globalnej, jak i na poszczególnych rynkach. Polskie przedsiębiorstwa są w coraz większym stopniu pełnoprawnymi uczestnikami światowego handlu, stopniowo przechodząc z poziomu głównie regionalnej wymiany handlowej do tej globalnej, odkrywając nowe możliwości, ale i wystawiając się na nowe, bo globalne ryzyka.” – Ocenia Sławomir Bąk – członek zarządu ds. oceny ryzyka w Allianz Trade.

Agencja Informacyjna, depesza, /DEC/  2.06.2023